TANRIVERDİ: “HAKKINIZI ARAYIN”

Mevsim normallerinde seyreden hava olaylarına rağmen kabarık gelen doğalgaz faturalarının ardından, vatandaş bir de elektrik faturalarının şokunu yaşadı. Fahiş miktarı bulan vergilerin eklenmesiyle, geçtiğimiz yılın Aralık ayına nazaran 3’te 1 oranında fazla gelen faturalar, vatandaşı ayağa kaldırdı. Elektrik faturasına yansıyan Dağıtım Sistemi Kullanma Bedeli’nin, tüketilen elektrik bedelinin yaklaşık yarısına eş değer olması, Kahramanmaraş’a elektrik dağıtan AKEDAŞ’a tepkileri artırdı.

Tüketimin yüzde 50’sine yakın bedelin sadece Dağıtım Sistemi Kullanma Bedeli olarak faturalara yansıtılmasının yanında; KDV’nin de tüm vergilerin üzerinden hesaplanması vatandaşta, “Verginin de mi KDV’sini ödüyoruz?” sorunu akıllara getirdi. Özellikle sosyal medya üzerinden elektrik faturalarının paylaşımıyla başlayan tepkiler, tüketiciyi, hukuki yollar aramaya sevk etti. Tüketiciler Birliği olarak; tüketicilere, haklarını arama noktasında çağrıda bulunan Tüketiciler Birliği Genel Başkan Yardımcısı Nesih Tanrıverdi, “Tüketicilerin, hak arama noktaları var. Bunları kullanarak; bu haksızlığı incelettirebilirler, hukuki süzgeçten geçirebilirler ve haklı iseler ücretleri geri alabilirler” dedi.

Tüketiciler harekete geçebilirler!

Bu ocak ayından sonraki uygulamada, kayıp kaçak ve bedeli ile beraber dağıtım şirketlerinin sanki yeni bir hak tanınmış gibi Dağıtım Sistemi Kullanma Bedeli adı altında bir kalem oluşturduklarına dikkat çeken Tanrıverdi, tüketicilerin harekete geçmesi gerektiğini belirterek şöyle konuştu: “O dağıtım sistemini kullanarak, tüketiciye satış yapan satıcılardan tahsis edilmek üzere ve her halde dağıtım şirketine verilmek üzere çok fahiş miktarda bir ücret kaleminin faturalara yansıdığını görüyoruz. Tabi bu çok fahiştir, haksızdır. Tüketicilerin kullandığı enerji bedeline direkt olarak yansıyan hatta enerji bedelinin de yüzde 50’si miktarındaki bir miktar ki bu da çok yüksek bir fahiş miktar. En azından fahiş olduğunu düşünüyoruz. Haklı gerekçeleri de olabilir; ancak o haklı gerekçeler haklı bir sonucu doğurmamış, öyle anlaşılıyor. Burada çok fahiş bir miktarda, bedel alındığını görüyoruz. Hem kayıp ve kaçak bedeli iadesi hem de bu yüksek oranda alınan dağıtım sistemi kullanma bedelinin haksızlığı konusunda tüketiciler tabii harekete geçebilirler.”

Birden fazla başvuru merkezi var!

Tüketicilerin, başvurabilecekleri merkezlerin birden fazla olduğunu ifade eden Tanrıverdi: “Bu başvuru merkezleri için yapılacak işlemlerde, parasal sınırlar çerçevesinde hareket ediliyor. Şu anda yaklaşık 3 bin 300 liraya kadar olan uyuşmazlıklar, hakem heyetlerine terkedilmiş vaziyette. Dolayısıyla zaten tüketiciler, başvururken; öncelikle ilk kez bu ay yansıdığı için Ocak ayından itibaren başvuracaklardır. Eğer bu bahsettiğimiz miktarın, yani 3 bin 300 liranın üzerindeyse; direkt Tüketici Mahkemesi sıfatıyla görev yapan Asliye Hukuk Mahkemesine başvuracaklar. Maraş özelinden bahsediyoruz. Bunun altındaki ücretler ise genelde 2 bin 200 liraya kadar olan ücretlere, İlçe Tüketici Hakem Heyetleri bakıyor. Dulkadiroğlu ilçemizde ikamet edenler, Özel İdare İş Merkezi’nin 13’üncü katında, Dulkadiroğlu Kaymakamlığı bünyesindeki Tüketici İl Hakem Heyetine başvuracak. Onikişubat İlçesi sınırları içerisinde ikamet edenler ise yine Özel İdare İş Merkezi’nin 12’inci katında, Onikişubat Kaymakamlığı var. Onun bünyesindeki tüketici hakem heyetine başvurarak ücretlerini geri alabilirler. Merkez ilçelerde oturmayıp taşra ilçelerde oturan vatandaşlar ise yine kendi kaymakamlıklarının ilçe hakem heyetlerine başvurarak bu ücretlerin talebini isteyebilirler.”

Fahiş miktar iade edilebilir!

Hakem Heyetlerinin, yapılan şikâyet başvurularını hukuki yönden değerlendireceğini dile getiren Tüketiciler Birliği Genel Başkan Yardımcısı Tanrıverdi, konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Tüketici, eğer haklıysa, fahiş bir miktar alındıysa; bunun incelettirilerek fahiş miktarın iadesine karar verebilir. Şimdi burada ikinci bir şikâyet konusu da vergilerin toplamından alınan KDV problemi. Ödenen verginin üzerinden hesaplanarak verginin de KDV’si hesaplanıyor, şeklinde bir itiraz var. Yine hakem heyetlerinin boyutuna girebilecek bir durum. Orada da verginin vergisi alınıyor, şeklinde bir şikâyetin varsa; onu da ayrıca dilekçede talep ederek, bunun vergi mevzuatında incelenmesi gerekiyor. Yani KDV hesaplanırken mal ve hizmet bedelinin diğer maliyetlerinden mi uygulanacak; yoksa vergi uyguladıktan sonra toplu meblağa mı bir KDV uygulanacak? Burada tüketici aleyhine bir uygulama var mı? Vergi Mevzuatı yönünden bunun da incelenmesi lazım. O konuda da açıkçası ben bir inceleme yapmış ve sonuca ulaşmış değilim henüz.”

Kayıp ve kaçak bedelleri yine alınıyor!

Bu zamana kadar vatandaşlardan haksız şekilde alınan kayıp ve kaçak bedelinin, faturalarda görülmemesini sağlayacak tedbirler geliştirilerek yine vatandaştan alındığını kaydeden Tanrıverdi, şu ifadelere yer verdi: “Dağıtım şirketlerinde tüketicilere tahakkuk edilen faturaların tümünün normal planlanmasını, Enerji Piyasası Düzenleme ve Denetleme Kurumu (EPDK) yapıyor. Dolayısıyla dağıtım şirketleri, bu karardan bağımsız hareket etmiyorlar. Bunu ayırt etmemiz lazım. EPDK’nın da tüketici bazlı daha doğrusu hak bazlı bir düzenleme yaptığını, ben şimdiye kadar görmedim. Bütün uygulamaları genelde enerji piyasasında hâkim olan güçlerin talepleri doğrultusunda, kararlarını şekillendiriyor ve bunu tüketiciye dağıtıyor. Daha önce 2011 yılında biz, Kahramanmaraş Tüketici Hakem Heyeti Başkanlığı yaptım dönemde, kayıp ve kaçak bedelleri ile ilgili şikâyet geldiğinde; öncelikle biz, hakem heyetinin bu konuda yetkili olup olmadığını, usulen araştırdık. Hem EPDK’nın hem de dağıtım şirketinin iddialarına karşın hakem heyetlerinin bu konuda yetkili olduğunu, problem yaşayan tüketicilerin hakem heyetleri ile gidereceğini iddia ettik. Usul yönünden de iddiamız kabul edildi. Sonradan da esas yönüne geçtiğimizde, alınan kayıp kaçak bedelinin iadesine karar verdik. Bu kararınız üzerinden yaklaşık 5 ila 6 yıl geçti. Birçok mahkeme konuyu algılamasına rağmen bizim verdiğimiz kararın doğruluğunu daha sonra Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nda kabul gördü. Hukuk Genel Kurulu kararından sonra EPDK da kendine çeki düzen verme gereği gördü. Bu çeki düzen de alınan o haksız ücretin ortadan kaldırılması yerine, faturalardan görülmemesini sağlayacak tedbirler almaya gitti. Şu an yine faturalarda haksız olmasına rağmen tüketiciler kayıp ve kaçak bedelini ödüyorlar. Ancak faturalarında bunu, açık bir kalem olarak göremiyorlar.”